top of page
GESCHIEDENIS 40STE SMALDEEL
Het hele verhaal...
Met dank aan Dhr. Lambert J. Derenette
Wat vooraf ging…
Mede als gevolg van de Conventie van Chicago in 1947 diende België middelen ter beschikking te stellen voor Search and Rescue (SAR). Initieel werd te Nieuwpoort een Lucht en Zeereddings-dienst (LZRD) opgericht, die met vedettes (zie foto) opereerde.
Vanaf 1961 wordt de Search en Rescue door middel van heli’s gezamenlijk uitgevoerd door de Lucht- en de Zeemacht.
40STE SMALDEEL HELI
Op 1 april 1961 werd in Koksijde een nieuwe eenheid opgericht: de Heliflight. Deze flight, uitgerust met vijf Sikorsky HSS-1 (zie foto), moest de taak van de vedettes van de Lucht- en Zeereddingsdienst overnemen. Twee van de helikopters werden tijdelijk door de Belgische Zeemacht gebruikt.
In juli 1963 werd een tweede Flight opgericht, uitgerust met zeven Sikorsky S-58C, overgenomen van SABENA, met als opdracht het transport over korte afstand van materieel en personeel.
Op 1 april 1971 kreeg de Heliflight het statuut van Smaldeel met vier Flights waaronder een Flight Zeemacht en een Flight Onderhoud. Om haar helikopters aan boord van schepen te kunnen inzetten, besliste de Zeemacht om de HSS-1 te vervangen door de Alouette III (zie foto). Op 14 maart 1971 werd heteerste toestel afgeleverd en op 29 april werd het derde en laatste toestel in ontvangst genomen.
Na drie jaar bestaan als Smaldeel Héli, wordt de eenheid een nieuwe naam gegeven, nl. 40 SQN Héli, hierbij verwijzend naar de naam van zijn voorganger, het Smaldeel Transport. Deze laatste werd in april 1954 opgericht op het vliegveld van MELSBROEK, en gebruikte als vliegtuig de C-119 Flying Boxcar. Dat smaldeel werd ontbonden op 1 april 1955, en dit om economische redenen. Op 30 september 1959 werd het opnieuw in het leven geroepen in het kader van de rellen die plaatsvonden in Belgisch Congo.
Uiteindelijk werd het Smaldeel op 1 juli 1973 ontbonden als gevolg van de vervanging van twee Smaldelen C-119 door één Smaldeel C-130H. Het hernieuwde smaldeel, het 40stehelikoptersmaldeel, bestond naast een onderhoudsflight uit drie vliegende flights, SAR, SRT en Zeemacht. Het nieuw ontworpen Smaldeelkenteken werd op 24 april 1973 officieel erkend: een om hulp vragende hand in het water met daarboven de reddende helikopter. Als devies draagt het kenteken Aude Audenda, "waag wat gewaagd moet worden".
In 1976 brak voor het 40ste Smaldeel een nieuw tijdperk aan: na een intensieve trainingsperiode bij de Royal Navy in Culdrose (UK), werden op 8 november vijf nieuwe Westland Sea King MK 48 (zie foto) overgevlogen. Vanaf 1 april 1977 namen zij de taak van de Sikorsky in de SAR rol over.
De HSS-1 zou echter nog tot 1986 in dienst blijven, enerzijds als transporthelikopter en anderzijds voor de basisopleiding van de helikopterpiloten. De laatste vlucht van de Siko werd uitgevoerd op 5 december 1986.
De eerste opdracht voert de bemanning van Sea King RS04 uit op 27 december 1976, ze worden opgeroepen om een gewonde zeeman van een vissersboot over te brengen naar het hospitaal van Oostende. Alle bemanningen zijn operationeel op 4 april 1977.
De legendarische Sea King, de RS05 (zie foto), maakt zijn laatste vlucht op 21 maart 2019, na 43 jaar dienst. Hij zal op die memorabele dag langs de hele kustlijn, van Knokke tot De Panne overvliegen bij wijze van afscheid. Opmerkelijke reddingsoperaties en de televisieserie “Windkracht 10” maakte deze helikopters en hun bemanningen vermaard tot buiten de landsgrenzen.
Sinds hun ingebruikname in 1976, vlogen de vijf toestellen samen bijna 60.000 vlieguren bij elkaar. Daarbij voerden ze 3.309 reddingsmissies uit. In totaal redden onze bemanningen 1.757 personen uit vaak benarde omstandigheden.
Op 16 mei 2014 is men op de basis druk in de weer om de opvolger van de Sea King te verwelkomen, de NHIndustries NH90 NFH (NATO Frigate Helicopter), zie foto. De RN02 is eigenlijk de tweede van vier toestellen van het type NFH bestemd voor Koksijde. De eerste, de RN01 komt pas in juli 2014 toe op de basis. De laatste, de RN04 land op 20 maart 2017 op de basis.
Op 21 augustus 2015 kreeg het 40ste Smaldeel het officieel certificaat dat het “Initial Operational Capable IOC” is voor de Search and Rescue operaties uit handen van generaal-majoor vlieger Frederik Vansina.
De eerste “noodoproep” voor de NH90 vond plaats op 24 augustus 2015, daarvoor zette de helikopter koers naar Groot-Brittanië voor het ophalen van een persoon vanop een cruiseschip, waarvoor ze een landing op het dek hebben gemaakt. De patiënt werd naar het Queen Elizabeth The Queen Mother Hospitaal in Margate overgevlogen. Op 25/11/2019 voert de NH90 zijn 100ste interventie uit, een dringend organentransport van Duitsland naar België.
Met zijn uitgebreide boorduitrusting is de elf ton wegende NFH een van de meest moderne helikopter in zijn klasse. Hij beschikt over twee krachtige motoren, een infraroodcamera, een digitale cockpit geschikt voor het gebruik van nachtzichtapparatuur, apparatuur voor maritieme operaties, een speciale radar en elektronische beveiliging.
Naast zijn opdrachten voor Search and Rescue is de NH90 NFH van onschatbare waarde tijdens vrijwel alle maritieme missies (MAR). Zo kan de NFH een groot gebied rondom het schip verkennen, onderzeeboten detecteren of een special forces team op een gekaapt schip droppen.
Op donderdag 2 september 2021 wordt terug geschiedenis geschreven door het 40ste Smaldeel. Voor het eerst sinds de aankomst van de NH90 NFH zijn de vier toestellen in operationele inzetbaarheid. Een huzarenstukje dankzij de technische inzet en planning van de Flight Maintenance. Dat wordt gevierd met een memorabele formatievlucht langsheen de kust.
bottom of page